KADİM TÜRK BAHÇE SANATI

Kültür tarihimizde ve şehir medeniyetinde Kamu veya özel sektör ve kişiler tarafından şehirlerde halkın kullanımı için yapılan modern anlamda koruluklar, botanik bahçeleri, parklar, eski kültürümüzdeki seyran bağları ve mesire alanlarının bileşenidir.

Sadece Devlet ve kamu yapmaz, kişisel ve kurumsal vakıf olarak yapılabilir( Örnek ANG Vakfı; Ataşehir Botanik Bahçesi) Cami, okul, çeşme gibi, millet için bahçe yaptırmak da bir vakıf türüdür. Bu alanlarda ağaç, çiçek ve mutlaka su varlığı, bahçe köşkü, namazgah ve sembolizm içeren temaları ile ön plana çıkar. Yani tematik alanlardır. Sadece görüntü değil, güzel koku, su ve kuş sesi içerir...

Temaşa ve seyran yerleridir.

Eski dönemlerde İstanbul’da Gülhane, Sadabad, Has bahçeler, Paşa bahçeleri, Karabali, Feridun Bey Bahçesi, Emirgan, Kuleli, Yıldız, Çubuklu, Fenerbahçesi vs... bunlara örnek verilebilir.

Anadoluda yine Millet Bahçeleri, Hıdırlıklar, Mesire, Seyran Bağları, Yerleri ( Hevsel Bahçeleri)

Dünya'da Endülüs Bahçeleri, Hint (Babür) Bahçeleri, İngiliz Bahçeleri en önemli bahçe kültürünün örneklerini içerir. Brüksel'de bir sahafda yüze yakın ayrı yayını görünce İngiliz bahçesinin önemini anladım. Ama biz türklerin Ötüken'den Anadolu'ya taşıdığımız doğa ile irtibatımızın en önemli nüeleri Türk Bahçelerinin tasarlanmasıyla oluşmuştur.

TÜRK BAHÇELERİNİN ÖZELLİKLER;

AĞAÇLAR

• Çınar( Devlet)
• Servi ( Ahiret)
• Zeytin( kutsiyet)
• Meşe , fıstık çamı, salkım söğüt ve Erguvan( estetik)
• Ihlamur ve iğde( koku)
• Ayrıca meyve ağaçları; Nar, elma, armut, badem, kiraz, hurma( trabzon), ayva, bahar dalları

ASMA BAHÇELERİ

• Üzüm cinslerinden birer ikişer yer verilir,
• 
  

ÇİÇEK;

• Gül( Muhammedi) kokulu,
• Lale( Tevhidi)
• Sümbül(Tasavvufi)
• Ak zambak,( soğanlı çiçekler) şakayık ve karanfil
• Mor Salkım( Mevlevi), Leylak...
• Ayrıca mahalli, yerli ağaç, bitki ve çiçekler, mesela Karadeniz' de orman gülleri(komar), dudiye vs...
• İçinde koku bahçesi ve şifalı bitkiler bölümü olmalıdır.

SU;

• Akar su, çağlayanlar, kaskatlar, selsebil gibi suyun sesinden de faydalanılan eserler,
• Fıskiyeli havuzlar,
• Kitabeli içme suyu çeşmelerine yer verilir.

NAMAZGAH

• Kıble taşlı, fevkani usluplu açık alan mescitlerine yer verilir,

BAHÇE KÖŞKÜ

• Çardaklı, asmalı, hanımeli, yasemin gibi kokulu çiçekli...

KIŞ BAHÇESi

• Camekanlı, limonluk( orangerie) içinde kafetarya bulunur ve kahve, boza yada sahlep içilir.

BAHÇE KİTAPLIĞI VE SERGİ SALONU

• Bahçe, ağaç, çiçek( flora) kitapları.
• Bu konuda kutsal kitaplardan ve şiirlerden seçmeler, sanatta hatlar, çiçekli ebrular vs...
• Çiçek üzerine şarkılar...

ÇİÇEK, FİDAN TANITIM VE SATIŞ YERİ

• Eğitim amaçlı hizmet yeri,
• Daha çok uygulama alanı olarak kullanılır.

TARTIŞMA KONUSU

Tanzimattan sonra batı bahçe peyzajı tarzı içersinde yurdumuza gelmiş, manolya, at kestanesi, palmiye, mimoza, akasya , sakura, pavlonya, lale ağacı, porsuk, ortanca vs ağaç ve çiçekler ( mesela lavanta, melissa, tobira) tartışılır. Tüm türler bir arada bir botanik bahçesi olarak ayrı birim kurulabilir.

NİÇİN DÜŞÜNÜLDÜ

Ana amaç ve felsefesi betona boğulmuş, yüksek binalarla sarılmış şehirlere bir nebze olsun nefes aldırmak ve insanı doğayla buluşturmaktır.

Kent dışındaki ormanlara gidemeyenlerin ( milletin) yanına, ayağına, yani şehir merkezlerine Millet Bahçesinde ağacı ve çiçeği getirmektir.