Bu yazımızda iyi bir rapor hazırlamanın 11 püf noktasını ele alacağız. İster eğitim, ister, tarım, ister kırsal kalkınma, ister ormancılık gibi sektör ve konular için rapor hazırlanabilir.
1. Mevzuat uygunluğu, piyasaya ya da sektöre uygunluk, paydaş kapasitesini arttırmak, risk ve fırsatları daha iyi anlamak, genel profili sunmak, projenin bileşenlerini ele alması, faaliyet parametrelerini içermesi, taahhütleri karşılama durumu, algı performansı, yönetim yaklaşımlarını görmek gayesiyle raporlar hazırlanır.
2. Rapor hazırlayanlar için şöyle meşhur bir söz vardır; "Doğru bir rapor doğru aksiyonlar alınmasını sağlayan rapordur."
3. İyi bir raporunda kapak, özet, içindekiler, giriş, gelişme(materyal ve yöntem), bulgular, sonuç/tartışma ve ekler kısmı olur. Fakat genelde iyi bir hitap ve özet ile raporun başlanacağı unutulur. Raporun en önemli kısmı yöntem kısmı olduğunu söyleyebiliriz.
4. Kaynaklar, referanslar, atıflar, iktibaslar, dipnotlar, iyi uygulama örnekleri, iyi hikâyeler, tablolar, grafikler, haritalar, önceki raporlara atıf verilebilir.
5. Kesin delillere atıf yapılarak rapor ilerlemelidir. Çok sıfat, göreceli kelimeler, soyut ifadeler raporun kalitesini azaltır.
6. Raporun belirlenen dizpozisyona yada formata, Türkçe dil kurallarına uygun olması, açık ve anlaşılır ifadeler kullanılması gerekir ve yanlış anlaşılmaya mahal vermemek gerekir. Raporun dengesi, bütünselliği ve güvenilirliği önemlidir.
7. Genel olarak projelerde istenen şu beş husus raporlar için de önemlidir. a) literature ve dizpozisyona uygunluk, b) amaçlara ulaşmada durumu, c) veriler ile ilişkilendirilip tartışma durumu, d) yeni bir teknoloji, yöntem, sistem, ürün, teknik geliştirme durumu, e) proje sonuçlarının uygulamaya aktarma durumu... Yani genel pozisyon, bulgulara atıf ve çıktılar önemlidir.
8. Rapor zaman, mekân, yöntem çerçevesindeki dinamikleri de gözeterek hazırlanmalıdır ve bu dinamikler hitap bölümünde verilebilir. Hitap bölümü, özet, yönetici özeti gibi çeşitli isimlendirilen bölümünde 5N, 1K kuralına önem verilir.
9. Her sektör için belirli kuruluşlar rapor hazırlar. Örneğin, kırsal kalkınma raporlarında DB, IFAD, JICA, GİZ, FAO, CIFOR, ICARDA, IUFRO gibi Uluslararası kuruluşların raporlarını iyi incelemek gerekir. Arazi ve Rehabilitasyon konusunda son dönemde(2020) IPCC İklim Değişikliği ve Arazi Özel Raporu, ve IPBES Arazi Tahribatı ve Restorasyonu Değerlendirme Raporu ve FAO Arazi ve Su Kaynakları raporundan bahsedilebilir.
10. Son dönemde sürdürülebilirlik raporları ve formatı dikkat çekmeye başlamıştır. Unutulmamalıdır ki sürdürülebilirliğin 3E'si yani ekonomik, ekolojik, etik kurallara uygunluk bu rapor formatında önemlidir.
11. Proje ara raporları ve kapanış raporları proje uygulayıcıları, izleme ve değerlendirme yapanlar için oldukça önemlidir.
İyi rapor hazırlayan uzmanlar bu 11 hususa dikkat etmelidir.
Mustafa Çetin
Ekim 2017, Ankara.
RAPOR FORMATI/ DİZPOZİSYONU
- Kapak Sayfası: Her raporun bir adet kapağı olmalıdır.
- Rapor Bölümleri; künye, özet, içindekiler, giriş, gelişme(materyal ve yöntem), bulgular, sonuç/tartışma ve ekler
- Yazım Dili : Türkçe olarak yazılacaktır. İmla kurallarına ve öz Türkçe kullanımına özellikle dikkat edilecektir.
- Kağıt Ölçüsü: A4
- Yerleştirme Biçimi: Dikey
- Yazı Karakteri: Turkish Times New Roman
- Yazı Karakter Biçim ve Büyüklüğü: Normal, 12 punto. Ancak, özel ve okuyucuya yabancı olabilecek sözcükler, makale başlığı ile bölüm ve alt bölüm başlıkları yatık bir biçimde yazılabilirler.
- Yazım aralığı: 1.0 satır (single space)
- Kenar Boşlukları: Üst ve alt kenar boşlukları 2.50 cm, sağ ve sol kenar boşlukları 2.50 cm genişliğinde olmalıdır.
- Sayfa Numaralandırma: Sayfalar birbirini takip edecek şekilde numaralandırılmalıdır.
Çocuk Haklarına dair rapor örneklerini aşağıda bulabilirsiniz:
1. Çocuklar için Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Uygulamasını İzleme ve Raporlama El Kitabı:
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/67.pdf
2.
Bizce
Haklar! 2008 Türkiye Çocuk Hakları Raporu (2008): http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/68.pdf
3. Türkiye Çocuk Hakları Çocuk Raporu (2011) :
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-content/uploads/NGO-Report-TR.pdf
4. Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin Uygulanmasının İzlenmesi Hükümet Dışı Kuruluşlar Raporu 2008:
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/70.pdf
5. BM Çocuk Hakları Komitesi’ne Rapor Sunan Hükümet Dışı Kuruluşlar için Çocuklara Yönelik Şiddete dair Rapor Yazma Kılavuzu:
http://icc.org.tr/uploads/documents/icc-violence-1.pdf
6. Çocuk Haklarının İzlenmesi: Yerel Kuruluşlar için Araç Seti (Kanada Çocuk Hakları Koalisyonu):
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/28.doc
7. BM Çocuk Hakları Komitesi’ne Çocukların Satılmaları, Çocuk Fuhuş ve Çocuk Pornografisi İhtiyari Protokolü’nün Uygulanması konulu Rapor sunmak isteyen HDKlar için Rehber:
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/27.doc
8. Cocuk Haklari Komitesi ile ilgili Turkiye’nin ve Turkiye’den STÖlerin diger raporlari için:
http://www.cocukhaklariizleme.org/kategori/cocuk-haklari-komitesi
9. Çocuğun yaşam hakkı raporu;
https://www.raporlar.org/turkiyede-cocugun-yasama-hakki-raporu-2014-gundem-cocuk/
10. Çocuk hakları salgın dönemi:
https://etkiniz.eu/blog/istanbul-covid-cocuk-haklari/
11. Pandemi etkileri;
https://etkiniz.eu/blog/kalkinma-atolyesi-pandemi/
12. Durum Analizi raporuna göz atmak için;
http://cocuk.bilgi.edu.tr/wp-content/uploads/2020/02/DOD_DAR_kitap_baski.pdf
13. Çocuk haklarının izlenmesi el kitabı; https://www.unicef.org/turkey/raporlar/%C3%A7ocu%C4%9Fa-kar%C5%9Fi-%C5%9Fiddetin-g%C3%B6stergelerle-izlenmesi-e%C4%9Fitimi-kat%C4%B1l%C4%B1mc%C4%B1-el-kitab%C4%B1
14. Çocuğa karşı şiddet izleme ve göstergeler; https://www.unicef.org/turkey/raporlar/%C3%A7ocu%C4%9Fa-kar%C5%9Fi-%C5%9Fiddet-izleme-ve-g%C3%B6stergeler-literat%C3%BCr-taramas%C4%B1
15. Çocukların Farkındalılık:
http://cocuk.bilgi.edu.tr/wp-content/uploads/2020/02/DOD_DAR_kitap_baski.pdf
16. Çocukların bulunduğu çalışmalarda etik ilkeler; http://www.cocugasiddetionluyoruz.net/agin-yayinlari/cocuklar-icin-ve-cocuklarla-birlikte-yapilan-calismalarda-etik-ilkeler
17. Çocuk gözlem evi:
http://www.cocukgozlemevi.org/
18. Öğretmen ve öğrenme iyi uygulamaları:
https://www.oecd.org/education/2030-project/teaching-and-learning/learning/well-being/
19. Çocuk haklarını izleme örneği:
http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-docs/67.pdf
ve
https://etkiniz.eu/blog/cocuk-haklari-izleme/
.jpg)
0 Yorumlar
Yorumunuz İçin Teşekkürler..