Karbon piyasaları nasıl doğru şekilde oluşturulur?

Karbon piyasaları, iklim kriziyle mücadelenin kritik bir parçası olarak çeşitli şekillerde övüldü ve boş bir yeşil ışık olarak eleştirildi. Her iki durumda da ciddi miktarda nakit aktarıyorlar: Küresel karbon kredisi piyasasında işlem gören değer 2022'de neredeyse 1 trilyon ABD dolarıydı ve 2028 yılına kadar 2,68 trilyon ABD dolarına ulaşacağı tahmin ediliyor .

Bireylerin, şirketlerin, hükümetlerin ve diğer kuruluşların, atmosferdeki sera gazı (GHG) emisyonlarını azaltan veya ortadan kaldıran projeleri finanse ederek sera gazı emisyonlarının bir kısmını dengelemelerine olanak tanıyarak çalışırlar.

Bunu yapmanın etiği ve sonuçları karmaşıktır. Başlangıç olarak, alıcıların kendi emisyon azaltımlarına öncelik vermek yerine kredi satın almaları, 'yeşil aklama' suçlamalarına yol açması ve emisyonların acilen ihtiyaç duyulan hızlı ve dramatik bir şekilde azaltılmasına yönelik her türlü çabayı engellemesi (sonuçta son tarih 2030) konusunda meşru endişeler mevcut. Paris Anlaşması hedeflerine yalnızca altı yıl kaldı ve gezegen 2023'te şimdiden 1,5 santigrat dereceden fazla ısındı.

Bu arada, pek çok karbon kredisi programının haczedilme iddiaları eleştirilere dayanamadı ve bu da alıcıların çevreci kimliklerini sorgulamaya yöneltti: Örneğin petrol ve gaz devi Shell, yakın zamanda iklim hedeflerine yönelik olarak bir milyonun üzerinde itibarsız karbon kredisi saydığı için eleştirildi .

Uluslararası Ormancılık Araştırma ve Dünya Tarımsal Ormancılık Merkezi (CIFOR-ICRAF) olarak, 2009 yılında REDD+ çalışmalarımızla başlayarak yıllardır karbon piyasalarını ve projelerini takip ediyoruz. Şimdi, karbon piyasalarına katılıma yönelik, insanlar ve manzaralar üzerinde olumlu etkiler yaratan projelerin hayata geçirilmesine ve son zamanlarda medyanın karşılaştığı bazı yaygın tuzaklardan kaçınmaya yardımcı olabilecek bir ilkeler listesi hazırladık .

Karbon piyasaları ve programlarına katılım ilkeleri

Dürüstlük: Enerji, ulaştırma, konut, imalat, tarım ve daha fazlası dahil olmak üzere üretken sektörlerde iklim değişikliğinin azaltılması en büyük öncelik olmalıdır; karbon kredileri bir yan fayda olabilir. Eğer öyleyse, bunlar onları satın alan kişi için bir “kirletme hakkı”nı temsil etmemeli, ancak daha düşük ayak izi ile gerçekleştirilemeyen faaliyetleri dengelemek için marjinal bir katkı sağlamalıdır. İklim ayak izlerini azaltmaya yönelik çabalarını göstermeden dengeleme arayışında olanlar da dahil olmak üzere, iddialı iklim sorumluluğu stratejileri olmayan şirketler için iklim taleplerini teşvik etmek amacıyla kullanılmamalıdırlar.

Güvenilirlik: Karbon kredisi programlarında bilime dayalı yöntem ve hedefler ile bilim destekli sonuçlar kullanılmalıdır. Bu, engellenen herhangi bir ormansızlaşmanın basitçe başka bir yere kaymadığından (emisyonların 'sızıntısı' olarak adlandırılan) olmadığından emin olmak için bir karbon projesi alanında ve sınırlarının ötesinde ormanlara ve insanlara neler olduğunun dikkatli bir şekilde sürekli izlenmesini içerir. Bunu çözmeye yönelik araçlar ve veriler geniş çapta mevcuttur: Uydu tabanlı orman haritalama araçları ormansızlaşmayı daha geniş ölçeklerde takip edebilir ve GCS-REDD+ projemiz (REDD+'nin küresel karşılaştırmalı çalışması) gibi araştırmalar fayda paylaşımını yakından izlemiştir. REDD+ projelerine yönelik mekanizmalar .

Yerel toplulukları merkeze almak: Karbon kredilerinin hedeflediği ekosistemlerde yaşayan ve bu ekosistemlere güvenen insanlar, geçim kaynaklarının, seslerinin veya yer duygusunun bozulması gibi istenmeyen olumsuz sonuçlardan korunmalıdır. Birçok oyuncu yerel toplulukların katılımını ve eylemliliğini yeterince ciddiye almıyor veya Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Rıza (FPIC) ilkeleri gibi kuralların nasıl yumuşatılacağını öğrenmiş durumda. Piyasa mekanizmaları doğası gereği risklidir ve bu tür riskleri üstlenmek için daha donanımlı yatırımcılar, bu risklerin seçilen yerlerdeki yerel topluluklara aktarılmamasını sağlamalıdır.

Adillik: Böyle bir projede yaratılan her türlü değer adil bir şekilde paylaşılmalıdır. Bu, bir projenin finansal uygulanabilirliğini hesaba katmak anlamına gelir; mevcut piyasa oranlarıyla, ağaçlandırma ve yeniden ağaçlandırma projeleri için karbon, proje kurulum ve yönetim maliyetlerinin yalnızca bir kısmını karşılar. Bu aynı zamanda böyle bir projenin proje katılımcıları için geçim kaynağı artışına eşit olup olmayacağının değerlendirilmesi anlamına da gelir. Adillik sadece proje maliyetlerinin yeniden dağıtılmasıyla ilgili değildir: aynı zamanda karbon kredisinin gerektirdiği yerel topluluklar tarafından arazi yönetimi değişikliğinden kaynaklanan fırsat maliyetlerinin yanı sıra tüm faydaları da hesaba katmalıdır. Bu aynı zamanda faydaların ilgili topluluklar içinde ve arasında adil bir şekilde paylaşılmasıyla da ilgilidir.

Şeffaflık: Hareketli, karmaşık ve açık bir bağlamda, şeffaflık ve çıkar çatışmalarının ve etik değerlerin sağlam yönetimi çok önemlidir. Karbon piyasası genişledikçe giderek daha yoğun incelemelere ve düzenleme taleplerine tabi oluyor . Bu nedenle karbon projelerinin her zaman açıklanmaya ve eleştiriye açık olarak hazırlanması gerekmektedir.

İyi yönetişim : Arazinin, ağaçların ve yatırım yapılan tüm diğer varlıkların mülkiyeti konusunda netlik elde etmek kritik öneme sahiptir; karar alma ve fayda paylaşımı konusunda net politikalar geliştirmek; proje katılımcılarının seslerinin güçlendirilmesini ve yolun her adımında dikkate alınmasını sağlamak için açık süreçlere ve yeterli katılımcı araçlara sahip olmak ; ve Özgür, Önceden ve Bilgilendirilmiş Onayın (FPIC) ve sosyal ve çevresel önlemlerin yürürlükte olmasını sağlamak.

Tüm karmaşıklıklarına ve zorluklarına rağmen, karbon piyasaları, katkılarının reel ekonomide içselleştirilmesi gereken kritik ekosistem hizmetlerinin değerlendirilmesine yönelik çok ihtiyaç duyulan değişimi gerçekleştirmenin pek çok yolundan biridir. İyi tasarlanır, uygulanır ve izlenirlerse karbon piyasaları bu amaca hizmet edebilir. Ekosistemleri korumak ve onarmak, aynı zamanda da yaşamları ekosistemlere bağlı olan insanların geçim kaynaklarını iyileştirmek için halihazırda bir dizi ilke, araç ve yaklaşıma sahibiz. Sadece bunları kullanmamız gerekiyor.