Dünyada Entegre Havza Projeleri ve Yönetimleri; Tuna, Nil, Kongo, Mekong, Yangtze, Murray-Darling

Entegre Havza Yönetimi yaklaşımı, dünyanın farklı bölgelerinde benimsenmiş, uygulanan bir yaklaşımdır. Daha once bahsettiğimiz gibi ülkeler; gelişmişlik durumlarına, ülke sorunlarına ve halkın ihtiyaçlarına göre Entegre Havza Yönetimini ve Entegre Havza Projelerini uygulamaktadır.

Tuna Nehri Havzası, Entegre Havza Yönetiminin etkin ve işler olduğu en önemli havzalardan biridir. Tuna Nehri Havzası ülkeleri daha çok su kirliliği, küresel ısınma, toprak ve su koruma konularını amaçlayan havza rehabilitasyon projeleri yapmaktadır. Toplamda 19 ülkenin sınırlarını paylaştığı Tuna Nehri Havzası, bütün ülkelerin taraf olduğu bir havza komisyonu tarafından yönetiliyor. Bu anlamda sektörel su tahsisi ve su kalitesinin izlenmesi gibi, Tuna Nehri üzerinde yapılacak tüm yatırımları ve Nehrin geleceğine yönelik verilen tüm kararları, bu komisyon belirliyor. Tuna Nehri Havzası’nın yanı sıra Avrupa Birliği (AB) Su Çerçeve Direktifi uyarınca, AB sınırları içerisindeki tüm nehir havzaları hazırlanan yönetim planlarına göre havza komisyonları tarafından yönetiliyor.

Nil Nehri Havzasında şimdilik 10 ülke bulunmakta olup, kuraklık ve su hasadı açısından  Entegre Havza Yönetimi konusu gün yüze çıkmaktadır. Toplamda 6 bin 700 kilometreyle yeryüzünün en uzun nehri olan Nil Nehri Havzasında: Mısır ve Sudan ise Nehrin döküldüğü ülkeler kategorisinde yer alırken; Uganda, Etiyopya, Tanzanya, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kenya, Burundi, Eritre ve son olarak Güney Sudan ülkeleri de Nil'in kaynağı ülkeler olarak kabul edilmektedir. Mısır ve Sudan Nil Nehri üzerinde daha çok söz sahibi olmak maksadıyla çalışmalar yürütmektedir. Nil Havzasının Yukarı Alt Havzalarındaki bölgelerde yapılan barajlar, arazi bozulumları ve orman tahribatı hakkında eylemler ve çalışmalar yürütülmektedir.

Kongo Nehri Havzası; 200 milyon hektar ve 6 ülkeyi (Kongo, Kamerun, Güney Orta Afrika Cumhuriyeti, Gabon, Ekvator Ginesi ve Demokratik Kongo Cumhuriyetini) içine alan yapısıyla Dünya'nın en büyük ikinci Tropik Orman varlığına sahip havzasıdır. Amazonlardan sonra en büyük yağmur ormanları, Afrika’nın Kongo Havzasında bulunuyor. Kongo Nehri Havzası; yağmur ormanları, odun ürünleri,  doğal kaynakları, maden ve enerji ile küresel dikkat çekmektedir. Havzada 60 milyon insanın geçimi, eşsiz bir biyolojik çeşitliliğe sahip yörenin korunması ve yöredeki su kaynaklarının sürdürülebilirliği Kongo Havzası ormanlarına bağlıdır. Bu mihvalde Kongo Nehri Havzası; 2013 Temmuz ayında başlamış, toplamda 18 ay sürecek bir rehabilitasyon projesine dahil ediliyor. Bu Proje için uzmanlarca oluşturulan izleme sistemiyle 200 milyon hektar orman üzerindeki baskılar gözaltına alınması amaçlanıyor. Projede, On adet Orta Afrika ülkesi ulusal yağmur izleme sistemlerini kurması, orman alanlarındaki değişiklikleri gözlenmesi, karbon yutak miktarı tahminlerini yürütülmesi ve bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Proje Orta Afrika Orman Komisyonu (COMIFAC), BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Uzay Araştırma (INPE) ve Brezilya Ulusal Enstitüsü işbirliği ile idare edilmesi planlanmaktadır. Bu amaçla, Afrika Kalkınma Bankası üzerinden, İngiltere ve Norveç hükümetleri desteği ile bir Kongo Havza Ormanları Fonu kurulmuştur. Proje ile proje ülkeleri dahil Burundi, Çad, Ruanda, Sao Tome ve Principe de kendi ulusal sistemlerini kurmayı ve bu sistemleri diğer ülkeler ile entegre etmeyi planlanlamaktadır.

Dünyada Entegre Havza çalışmaları ile dikkat çeken diğer havzalar da; Çin, Myanmar, Laoss, Kamboçya, Tayland ve Vietnam’ı kapsayan "Büyük Mekong Havzası", Çin’deki "Yangtze Nehir Havzası" ve Avustralya’daki "Murray-Darling Havzası" örnek verilebilir.

Günümüzde ABD, Hindistan, Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İsveç gibi ülkelerde su kaynakları ve doğal kaynak yönetiminde havza yönetimi yaklaşımı kullanılıyor. Ayrıca Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkeler, havza yönetimine geçiş taahhüdünü vermiş bulunuyor.