Çocuk Hakları Okulu

Çocuk Hakları Sözleşmesi bugün bu alandaki en kapsamlı belge olmasına rağmen bu belge elbette bir anda ortaya çıkmadı. “Çocuğun” haklarıyla ilgili ilk toplumsal politika belgesinin 1779 yılında İsviçre’nin Zürih Kantonu’nda yayınlanan bir emirname olduğu kabul edilir.

İşçi sınıfının mücadeleleri sonucu çıkarılan ve çocukların çalıştırılmalarını yasaklayan pek çok yasa da var tabii, mesela 1833’te İngiltere’de çıkarılan Fabrikalar Yasası. Çocukların eğitimlerine dair yasalar da var. Farklı farklı alanlarda hazırlanan ve çocuklarla ilgili önemli birikimleri sağlayan belgeler bunlar.

Daha sonra çocukların korunması için bir örgütün kurulması fikri üzerine tartışılıyor; 1914 ve savaş yılları ile birlikte bu tartışmalar geri planda kalıyor. En azından somut olarak pek az adım atılmış, kaynakların gösterdiği kadarıyla.

Moskova Çocuk Hakları Bildirgesi

Rusya başkent Moskova'da 1918 yılında Kent Konferansı’nda birkaç gün süren konferansta Çocuklar İçin Özgür Eğitim adındaki örgüt de bir bildiri sunuyor. İşte Moskova Çocuk Hakları Bildirgesi ilk çocuk hakları bildirgesi olduğunu ifade edebiliriz.

Çocuklar İçin Uluslararası Yardım Örgütü’nün 1920’de kurulmasından sonra 1924’te Birleşmiş Milletler tarından kabul edilen Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi bu alandaki en kapsamlı ilk belge olarak görülüyor. Aynı bildirge yıllar boyunca geliştiriliyor, 20 Kasım 1959’da 78 ülkenin onayıyla genel kurulda kabul ediliyor ve daha sonra yine 20 Kasım 1989’da Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS) imzalanmış oluyor.

Çocukların Oyun Hakkı

Çocukların oyun hakkı çok önemlidir. Oyun çocuğun işidir ve en önemli hakkıdır. Çocuk deyince oyun akla gelir, oyun deyince çocuklar akla gelir. 16. yüzyılın en büyük Flaman ressamı Pieter Bruegel’in 1560 yılında yapmış olduğu ‘Çocuk Oyunları’ isimli tabloda döneme ait toplam 91 oyun sergilenmiştir. Tabloda oyun dışında kalıp bekleyen ya da oynamayan hiçbir çocuk yoktur (URL-1).

Dezavantajlı çocukların dijital araç gereçler ve internet ağına erişimi sağlanmalıdır. Bilgiye erişim, ifade özgürlüğü, sosyal alanlarda bulunma gibi sebeplerle günümüzde temel ihtiyaç haline gelen internete erişim çocukların hakkıdır. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi çocuk hakları paneli programında Prof. Dr. Esra Ömeroğlu sunumunda böyle ifade etmişti.

Çocuk Hakları Okulu

Bu hafta Dilek Kumcu Çocuk Hakları Okulu'nda özellikle hak temelli yaklaşım, çocuk hakları kavramı, çocuk hakları vaka çalışması ve çocuk hakları ile ilgili örnek çalışmalar üzerinden bir eğitim yapıldı. Eğitmen Hatice Karpusuz ve Alper Yalçın ile bu konuları tartıştık.

Örneğin hak temelli yaklaşım da çocuğun yüksek yararının gözetilmesi, katılımcılık, güçlenme ve güçlendirme, ayrımcı olmama ve eşitlik, yasallık, hesap verilebilirlik temaları işlendi. Diğer yandan vaka çalışmasında evde bir kaza sonucu yaşamını yitiren bir çocuğun haberi çocuk hakları ihlali kapsamında incelendi. Çocukları bilinçlendirmek, evi güvenli hale getirmek, evde güvenli alanlar oluşturmak, ebeveynler bakıcılar gibi destek elemanlarının olması gibi çözümler üretildi.

Helikopter ebeveynlik, oyun ihtiyacının ihlali, ülkemizin ÇHS'de çocuk haklarında 17. 29. ve 30. maddelere çekince konulmasını not ettim.

Çocuk Koruma Yasası ve Türk Ceza Kanunu çocuğu 18 yaşa kadar olduğunu ifade etmektedir. Bunun yanında iş kanuna göre 14 yaşında tamamlamamış çocukların çalıştırılması yasaktır.

Yeşil Orman Okulu olarak 3 adet çalışması yapılmıştır.

URL-1: https://bluesyemre.com/2020/01/09/cocuk-oyunlari-tablosu-pieterbruegel/

ÇOCUK HAKLARINA DAİR ÖNEMLİ ÇALIŞMALAR

Köy Okulları Değişim Ağı; https://www.kodegisim.org/yayinlarimiz/
Salgın Sonrası İnsan Hakları Gündemi; https://tihv.org.tr/wp-content/uploads/2021/11/Salgin_Sonrasi_Donemde_Insan_Haklari.pdf
Yerelde Genç İstihdam Politikaları; https://www.surkalgirder.org/wp-content/uploads/2021/10/GO-FOR-Projesi-Rapor.pdf
Toplu Ulaşımda Çocuk İzleme Raporu; https://etkiniz.eu/blog/toplu-ulasimda-cocuk/
Oyun Hakkına Yerelden Bakmak Raporu; https://etkiniz.eu/wp-content/uploads/2021/11/Oyun-hakk%C4%B1na-yerelden-bakmak_RAPORU.pdf
Oyun Hakkının Yerelden İzlenmesi Kriter ve Göstergeleri; https://etkiniz.eu/blog/oyun-hakkinin-yerelde-izlenmesi-icin-gosterge-seti-ve-kilavuzu-yayinda/
Çocuk Hakları Okulu; https://insanhaklari.tv/icerik/dilek-kumcu-cocuk-haklari-okulu
Çocuğun Gelişimsel Özellikleri; http://www.cip.org.tr/cocugun_gelisimsel_ozellikleri/mobile/index.html#.Ya9iaVMxgX8.whatsapp
Çocuk Hakları İzleme alanında yapılan Etkiniz destekli çalışmalar; https://etkiniz.eu/blog/cocuk-haklari-izleme/
Çocuk Hakları Aktivite Kitapçığı; https://drive.google.com/file/d/1dAPcQ9kAEz3iNAldTsmVWCsMuYnEd1JD/view
Birbirimize İhtiyacımız Var" İsimli Çoçuk Kitabı _Görme Engelli Çocuklar İçin Sesli Betimleme; https://www.youtube.com/watch?v=ImAybnDb0Wk&t=486s
Çocuklar İçin Somut Olmayan Kültürel Miras Filmi; https://www.youtube.com/watch?v=0mb3fRCNLNs
İnsan Haklarına Başlangıç el Kitabı; https://insanhaklari.tv/public/uploads/files/yay%C4%B1nlar%20pdf/ilk_adim.pdf