Kriz Yılı: İklim Değişikliğinin 2021 yılı Türkiye Maliyeti

Pandeminin etkisi altında geçen 2021 yılı tüm ülkeleri sağlık maliyetleri açısında bir çok zarara uğratsa da büyük maliyetler içerisinde tek başına değil. Kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanımına bağlı küresel sıcaklığın artışıyla ülkelerde görülen iklim felaketleri de 2021'de artış gösterdi. İklim değişikliğine bağlı olaylar 2021 yılında Türkiye'de de bir çok zarara sebep oldu. Bunlardan en büyük etkiye sahip olanı tabi ki tüm ülkede görülen kuraklıktır. Bunun yanında Marmara Denizinin tamamında görülen ve büyük çaplı zarara neden olan çevre felaketi müsilajdır. Daha sonra ise Antalya'da büyük bir yangın çıkmış ve artan rüzgarlar sebebiyle uzun süre kontrol altına alınamamıştır. Daha sonraki ay ise Kastamonu ilinin Bozkurt ilçesinde görülen aşırı yağışların bir anda görülmesiyle yaşanan sel felaketidir.

Yetkililerin medyada paylaştığı bu felaketler için ayrılan destek paketlerini ve ayrılan ödenekleri derleyerek toplamaya çalıştım.

Birçok Bölgede Yaşanan Kuraklık

Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde görülen kuraklık etkileri özellikle nisan ve mayıs 2021 tarihlerinde doğuda ve güneydoğuda tarımsal üretim yapan çiftçileri etkiledi. Tarım ve Orman Bakanlığı, kurak geçen bir yılın ardından zarar gören çiftçilerin faydalanabileceği kuraklık desteğini duyurmuştu. Kuraklık desteğinin, Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre kuraklık nedeniyle %30 ve üzeri verim kaybı yaşayan çiftçilere yapılacağı belirtildi.

Destekleme ödemesi, yetersiz yağış nedeniyle kuru şartlarda üretimi yapılan buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale, nohut ve mercimek ürünlerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen iklim değişikliği sebebiyle kuraklık yaşayan tarım havzalarındaki köylerde yaşayan çiftçilere yapılacak. Karara göre verim kayıpları oranlarına göre destek miktarı dekara 30-100 TL arasında doğrudan olacak. 

Türkiye Ziraat Odası Birliği'nin (TZOB) raporuna göre, Türkiye'de 22 ilde tarımsal kuraklık yaşanıyor. Ekim-Nisan ayları arasında yağışlar, geçen yıla oranla %18,6 azaldı. Bu durum, özellikle buğday ve arpa gibi hububat üretimini olumsuz etkiledi.

Kuraklığa bağlı olarak geçen yılın buğday rekoltesine göre yaklaşık 2 milyon ton kayıp bekleniyor.

Ülkemizde üretim döneminde yağışların geçen yıla göre İç Anadolu Bölgesi’nde yüzde 20,3, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yüzde 46,5, Akdeniz Bölgesi’nde yüzde 31,5, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yüzde 27,5 ve Karadeniz Bölgesi’nde yüzde 7,6 azalmıştır.

Marmara'da Müsilaj Felaketi

Marmara Denizi’nde 1990’ların başında görülmeye başlayan müsilajın (deniz salyası) etkileri, 2021 yılında ‘çevre felaketi’ denilebilecek boyuta ulaştı. Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi'ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatıldı.

Müsilajdan zarar gören balıkçılara verdikleri desteğe ilişkin konuşan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, " Marmara Denizi'nde geçimini balık avcılığı ile sağlayanların yaşadıkları zararı bir nebze olsun telafi etmek ve devletimizin yanlarında olduğunu bilmeleri için müsilajdan etkilenen balıkçılara önemli destek açıkladık. Bu kapsamda; müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik desteğin sağlanması konusunda da gereken tüm çalışmaları tamamladık. Böylece; Marmara Denizi'ndeki küçük ölçekli balıkçılara verilecek destek miktarı 2000 ila 2.900 TL olacak. Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik desteğin sağlanması konusunda da gereken tüm çalışmaları tamamladık. Marmara'da 3.447 balıkçımız ödeme için başvurdu. Başvuran bölge balıkçılarımıza yaklaşık 8,2 milyon lira destekleme ödemesini bu hafta yapacağız" demişti.

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un yaptığı açıklamalara göre ise Marmara Denizinde 6 Haziran'da 11.338 hektar alanı kaplayan müsilaj vardı.  Tabi bu sadece yüzeyde görünen. Diptekiler için belli bir veri yok. 1 ay 7/24 saatlik çalışmayla 10.292 hektar, diğer bir deyişle 102 milyon 920 bin metrekare yüzey alanı kaplayan müsilaj temizlendi. 6 Temmuz itibarıyla İstanbul'da 6 bin 440 metreküp, Kocaeli'de 476 metreküp, Bursa'da 166 metreküp, Tekirdağ'da 154 metreküp, Balıkesir'de 811 metreküp, Çanakkale'de 919 metreküp, Yalova'da 2 bin 118 metreküp müsilaj, 620 bölgedeki çalışmalarla temizlendi. Çalışmaların 5 yıla yayılarak müsilajın ve sebeplerin tamamı temizleneceği de belirtildi.

Antalya Manavgat'ta Orman Yangını 

Her yıl yaz aylarında çeşitli doğal nedenler yada insanların neden olduğu çeşitli yangınlar oluşmaktadır. Tüm Dünyada ve Türkiye'de olan bu yangınlar 2021 yılında artış göstermiştir. Bunun nedeni iklim değişikliğine bağlı kuraklığın, sıcak havaların oluşturduğu rüzgarların etkisinin olduğu bilinmektedir. Bu yıl medyada geniş yer bulan Manavgat yangınında alev çeşitli yerleşim yerlerini yok etmiş bir çok mal ve can kaybına neden olmuştur.

28 Temmuz tarihinde 7 kişinin yaşamını yitirdiği Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük orman yangınını yaşayan Manavgat'ta, Manavgat Orman İşletme Müdürlüğü’nün altı şefliğinin beşi tamamen yandı. 100 bin hektar sadece Manavgat’ta tespit edilen yanmış alan.

Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Antalya Manavgat’ta yanan bölgelere acil ihtiyaçlar için 50 milyon lira ödenek gönderildi. 1 ay içerisinde de yanan evlerin yeniden inşasına başlanacağını söylendi.

Yine, yanan ve hasar gören evlere ayrıca kira yardımı yapılacağı. Tarım, hayvancılık ve sera faaliyetlerinin hasarları karşılanacağı. Genel hayata etkili afet bölgesinde vergilerin erteleneceği bildirildi. SGK primleri, esnaf primleri ödemeleri de ertelenecek. Tarım kredi borçları ertelenecek. 1 yıl içerisinde hedef tüm afet bölgesindeki evler yöresel mimariye uygun şekilde ahırı ile deposu ile tamamlanacağı dile getirildi.

Sadece Manavgat'taki yangınlar için 4000 personel, 6 uçak, 45 helikopter, 660 arazöz, 65 iş makinası, 110 itfaiye aracı görev yapmıştır. Daha sonra bu 6 uçak 13 uçağa çıkarılmıştır. 

Batı Karadeniz Sel Felaketi

Medyada Kastamonu Bozkurt Sel Felaketi olarak yer bulan bu olay, 11 Ağustos 2021'de Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz bölümünde etkili olan aşırı yağış sonucu meydana gelen sel, su baskını ve heyelanlara sebep oldu. Bölgede metrekareye düşen yağış miktarı bir yıllık toplam yağışın 3'te 2'si olarak kayıtlara geçti.

Yaşanan bu olayda, Kastamonu'da: 71 kişi, Sinop'ta: 10 kişi, Bartın'da: 1 kişi olmak üzere kayıtlara geçen toplam resmi can kaybı 82 kişidir. Bunun yanında 200 kişiden fazla yaralanan olmuştur. 

AFAD'ın verilerine göre Selden Etkilenen 7.262 Aileye 135 Milyon 472 Bin TL nakdi yardım yapıldı.

Ayrıca selden etkilenen ailelere 47 milyon 602 bin TL eşya yardımı yapıldığını söyledi.

Kastamonu Valisi Avni Çakır, afet Bölgesine yapılan Acil Müdahale Çalışmalarının Nakdi Karşılığı 472 Milyon TL'yi Geçtiğini söylemişti. Daha sonra bölgenin tüm yollarının tekrar asfaltlanacağını da dile getirdi. 

Sonuç olarak, maalesef bu felaketler yaşandı. Ümit ediyorum ki 2022 yılında felaketler olmadan ödenekler iklim değişikliğine uyum ve bu olayların bir daha yaşanmaması için kullanılır. Felaketler olduktan sonra daha fazla masraf çıktığı açık ortada.

Türkiye İklim Değişikliği Fotoğrafları 2021 - yesilormanokulu.com - Süleyman Çetin