Azerbaycan'da Yapılacak COP 29 İklim Zirvesi Öncesi...

Uzun yıllardır İklim zirvelerini takip ediyoruz. Paris anlaşmasının tercümesini de yayımladık. Dahası firmalara bu konuda ne yapması gerektiği hakkında bilgi ve tecrübeler veriyoruz.

1. Küresel Durum Değerlendirmesi (COP28 - Aralık 2023):

COP28'de gerçekleşen Küresel Durum Değerlendirmesi, iklim değişikliği ile mücadelede kaydedilen ilerlemeleri değerlendirdi. Liderler, iklim değişikliğinin küresel bir sorun olduğunu vurgulayarak, çözümlerin bütünlük ve kapsayıcılık ilkelerine dayanması gerektiğini belirtti. Küresel Durum Değerlendirmesi, ülkelerin küresel ısınmayı engelleme çabalarını ölçme amacı taşıdı.

2. Kayıp ve Zarar Fonu (COP27 ve COP28):

COP27'de kabul edilen fikir birliğiyle, COP28'de Kayıp ve Zarar Fonu'nun kurulması konusunda anlaşmaya varıldı. Fon, iklim değişikliğinden kaynaklanan zararları telafi etmeyi amaçlayan bir finansal araç olarak tarihe geçti. Fonun 2030'da yılda en az 100 milyar dolar olması ve Dünya Bankası'nın geçici ev sahipliğini üstlenmesi kararlaştırıldı. Gelişmiş ülkeler gönüllü katkı sağlayacak, gelişmekte olan ülkeler doğrudan fona erişim imkanına sahip olacaklar.

3. Fosil Yakıtlardan Uzaklaşma (COP28):

COP28'de, fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısında bulunan anlaşma taslağı onaylandı. Ancak, terim olarak "aşamalı olarak kaldırılması" yerine "uzaklaşma" terimi kullanıldı. Metin, fosil yakıtlardan adil, düzenli ve eşitlikçi bir şekilde uzaklaşılması için eylemlerin hızlandırılmasını ve 2050'ye kadar net sıfıra ulaşılmasını vurguladı. Ancak, bazı ülkeler eksiklikler bulunduğunu belirterek terime tepki gösterdi.

4. Yenilenebilir Enerji Hedefleri:

COP28'de, küresel ısınmayı 1,5 derecede tutma hedefine ulaşmayı mümkün kılacak bir enerji sistemi geçişi için yeni taahhütler yenilendi. Küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030'a kadar üç katına çıkarılması ve enerji verimliliğindeki ilerlemenin iki katına çıkarılmasını içeren Küresel Karbonsuzlaşmayı Hızlandırma girişimi başlatıldı. Ancak, bazı önemli ülkeler, bu taahhüde imza atmamıştır.

5. İklim Değişikliğiyle Mücadele ve İklim Finansmanı:

COP28'de imzalanan bildirilerden biri, küresel iklim, biyolojik çeşitlilik ve arazi restorasyonu konularında iş birliğini öngören bir bildiridir. Ayrıca, küresel karbon piyasalarının düzenlenmesi ve "Kirleten ödesin!" çağrısı yapılarak emisyonların fiyatlandırılması konularında çalışmalar gerçekleşti. İklim finansmanına vurgu yapılırken, Yeşil İklim Fonu, Az Gelişmiş Ülkeler Fonu, Özel İklim Değişikliği Fonu ve Uyum Fonu'na kayda değer destek sağlandı. Dünya Bankası ve bağışçılar, iklimle ilgili projelere yatırım yapma taahhütleriyle finansmanı artırmaya yönelik önemli adımlar attı.

5. İklim Değişikliği ve Sağlık

COP28'de onaylanan "İklim ve Sağlık Çözümlerinin Finansmanına İlişkin Yol Gösterici İlkeler," 40'tan fazla finansman ortağı ve sivil toplum kuruluşu tarafından desteklendi. Bu, fon sağlayıcılar arasında iş birliğinin arttığını ve iklim ve sağlık sorunlarına sürdürülebilir destek sağlama çabalarının ivme kazandığını vurguluyor.

Deklarasyon, hükümetlerden kalkınma bankalarına, çok taraflı kurumlardan hayır kurumlarına kadar çeşitli paydaşların, iklim ve sağlık çözümlerine yönelik yatırımlarını genişletme taahhütlerini memnuniyetle karşıladı. Bu kuruluşlar, iklim krizinin artan sağlık ihtiyaçlarını karşılamak için ortak bir taahhütte bulunarak 1 milyar dolar tahsis etme konusunda anlaştı.

COP28 Başkanı Dr. Sultan Al Jaber, iklim değişikliğinin herkesi etkileyen ciddi bir tehdit olduğunu belirterek, hükümetlerin sağlık konusunu iklim eyleminin temel unsurları arasına dahil etmeye başladığını ifade etti. Bu bildirge, emisyon azaltımı ve tüm ülkelerde sağlık sistemlerini destekleme amacıyla ortak çabaların artırılması için güçlü bir mesaj iletiyor.

Sonuçlara doğru...

Türkiye’nin taraf olduğu Paris Anlaşması ve Kyoto Protokolü gibi sözleşmelerden doğan sorumluluklara, bunlara ek olarak Avrupa Birliği’yle olan ilişkileri bağlamında attığı adımlara değinilmiştir. Bahsi geçen adımlar; 2050 hedefi, 2030 planı, Ulusal Katkı Beyanı ve Ulusal

Emisyon Ticaret Sistemini içermektedir. Ayrıca karbonsuzlaşma yolunda etkilenebilecek sektörler ve meslek gruplarına da değinilmiş ve bu dönüşümü yönetebilmek önemli hale gelmektedir.

Türkiye’nin zorunluluktan başlattığı ekonomi ve enerji merkezli yeşil dönüşüm yaklaşımını

genişleterek, sosyal adaleti de gözetmesi, dönüşümün fayda ve zararlarını adil bir şekilde dağıtması gerekmektedir. Bu bağlamda, OECD’nin sunduğu ve çevre hukukunda yer alan ‘kirleten öder ilkesi” uygulanmalıdır.

Bundan sonra 2024 yılı sonunda (11-22 November 2024) Azerbaycan başkenti Bakü'de yapılacak UNCFF COP29'da petrol haricinde bir konu olarak Orta Asya'da iklim değişikliğine uyum çerçevesinde çalışmalar yapılmalıdır.