Ormanların Küresel Karbon Döngüsündeki Rolü

Küresel karbon döngüsünün düzenlenmesi, iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir öneme sahiptir ve ormanlar bu sürecin temel unsurlarından biridir. Karbon döngüsü; atmosfer, okyanuslar, toprak ve canlı organizmalar arasında karbonun sürekli bir şekilde değiş tokuş edildiği doğal bir süreçtir. Bu süreçler fotosentez, solunum, ayrışma ve karbonun sistem içinde hareketini kapsar. Ormanlar ise karbonun atmosfere geri salındığı yangınlar ve ayrışma gibi olaylar sırasında da önemli bir rol oynar.

Sera gazı emisyonlarını azaltmak, karbon döngüsünün dengede kalması için hayati öneme sahiptir. Bu bağlamda Musim Mas, Bilim Tabanlı Hedefler Girişimi (SBTi) çerçevesinde 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma kararlılığı taşımaktadır. Diğer yandan, ormanların korunması ve restore edilmesi yoluyla karbon alımını artırmak da önemlidir. Ormanlar, iklimin düzenlenmesinde şu temel rolleri üstlenir:

A. Karbon Sekestrasyonu
Ormanlar, fotosentez yoluyla atmosferdeki karbondioksiti (CO₂) emer ve böylece karbon depolarlar. Ağaçlar, yapraklarındaki küçük gözeneklerden (stomalar) karbondioksiti alırken, kökleri aracılığıyla topraktan su çekerler. Bu süreçte, karbondioksit ışık enerjisi yardımıyla glikoza dönüştürülür, oksijen atmosfere geri salınır. Bu doğal mekanizma, atmosferdeki karbondioksit miktarını azaltarak iklim değişikliğini yavaşlatır.

Yapılan araştırmalar, ormanların 2001-2019 yılları arasında saldıkları karbondan yaklaşık iki kat daha fazlasını tuttuklarını göstermektedir.

B. Karbon Depolama
Ağaçlar, karbonu gövdelerinde depolar. Ancak karbon döngüsüne yalnızca ağaçlar değil, tüm orman ekosistemi katkıda bulunur. Yapraklar, dallar ve ölü bitkiler orman tabanına düştüğünde, bunlar mantarlar ve bakteriler tarafından parçalanır. İçerdikleri karbonun bir kısmı atmosfere geri salınırken, geri kalanı toprağa kararlı formda depolanır.

Olgun ormanlar, uzun süre boyunca önemli miktarda karbon depolayabilir ve karbon yutakları olarak işlev görebilir. Ancak, ağaçlar çürüdüğünde veya ormanlar yok edildiğinde, bu depolanan karbon atmosfere salınır. Sürdürülebilir orman yönetimi, bu döngünün dengede kalmasına yardımcı olur.

C. Biyoçeşitliliğin Korunması
Ormanlar, zengin bir biyoçeşitliliği barındırır ve bu çeşitlilik, karbon döngüsü üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bitki ve hayvan çeşitliliğinin korunması, karbon döngüsünü dengeleyen ekosistem hizmetlerini destekler. Örneğin, ormanlardaki memeliler bitki tohumlarını yayarak yeni ağaçların büyümesine katkıda bulunur, bu da karbon sekestrasyonunu artırır.

Ormanların Karbon Emme Kapasitesi
Bir ormanın ne kadar karbon emebileceği; ağaç türleri, yaşı ve çevresel koşullara bağlı olarak değişiklik gösterir. NASA’ya göre, dünyadaki ormanlar her yıl yaklaşık 7,6 milyar metrik ton karbondioksit emmektedir. Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nin yıllık emisyonlarının yaklaşık 1,5 katıdır.

Ancak, ormansızlaşma gibi arazi kullanım değişiklikleri, küresel sera gazı emisyonlarının %12 ila %20’sine katkıda bulunmaktadır. Ormanlar yok edildiğinde, depolanan karbon atmosfere salınarak küresel ısınmaya katkı sağlar.

Musim Mas’ın Ormansızlaşmaya Karşı Taahhüdü
Sürdürülebilir palmiye yağı üretiminde önde gelen Musim Mas, "Ormansızlaştırma Yok, Turba Yok, Sömürü Yok" ilkesini benimsemektedir. Grubun sürdürülebilirlik politikası doğrultusunda, Yüksek Koruma Değeri (HCV) alanlarının ve Yüksek Karbon Stoku (HCS) ormanlarının korunmasına yönelik taahhütler sürdürülmektedir. 2005'ten bu yana, Musim Mas birincil ormanlarda veya HCV alanlarında geliştirme çalışmaları yapmamaktadır. Yeni arazi geliştirmeden önce ise, HCS ve sosyal-çevresel etki değerlendirmeleri gerçekleştirilmektedir.

2012 yılında, Musim Mas Endonezya’daki tüm entegre tesislerine %100 Sürdürülebilir Palmiye Yağı Yuvarlak Masası (RSPO) sertifikası almış ilk büyük şirket olmuştur. 2022’de ise Musim Mas, Tropikal Orman İttifakı'nın 1,5°C Tarım Sektörü Yol Haritası girişimine katılarak ormansızlaştırmayı durdurmayı hedefleyen bir yol haritasına imza atmıştır.

Sorumlu tedarik zinciri taahhüdü ile Musim Mas, ormansızlaştırmadan arındırılmış bir tedarik zinciri kurmayı ve proaktif tedarikçi katılımıyla ormansızlaşma risklerini yönetmeyi hedeflemektedir.

[1] Ormanlar her yıl yaydıklarından iki kat daha fazla karbon emer, Dünya Kaynakları Enstitüsü, 2021

 [2] NASA uyduları ormanların küresel karbon bütçesi üzerindeki etkilerinin ölçülmesine yardımcı oluyor, NASA, 2021 

 [3] Ormanların yok edilmesinin iklim değişikliğindeki rolü nedir ve 'Ormanların Yok Edilmesi ve Bozulmasından Kaynaklanan Emisyonların Azaltılması' (REDD+) nasıl yardımcı olabilir?, Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Araştırma Enstitüsü, 2023" bu yazıyı yeni bir uslupla tekrar yazar mısın