Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, 2025 yılında, Yapay Zeka (YZ) sistemlerinin devletler ve teknoloji dışı işletmeler tarafından edinilmesi ve uygulanması sürecinde insan hakları ihlallerinin önlenmesine dair önemli bir rapor sunacak. 59. oturumda ele alınacak olan bu rapor, İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri (UNGP) doğrultusunda devletlerin ve işletmelerin insan haklarını koruma, saygı gösterme ve ihlallere çözüm bulma yükümlülüklerini netleştirmeyi amaçlıyor.
Raporun Amacı ve Kapsamı
Raporda, devletlerin ve teknoloji dışı işletmelerin YZ uygulamalarında insan haklarını koruma ve ihlallere karşı önlem alma konusunda hangi adımları atmaları gerektiği değerlendirilecek. Rapor, mevcut mevzuat, politika ve stratejilerden örnekler ile olumlu uygulamalara ve karşılaşılan zorluklara ışık tutacak. Aynı zamanda, sivil toplum, insan hakları savunucuları, akademi, sendikalar ve ulusal insan hakları kurumlarının bu süreçteki önemli rolleri de ele alınacak.
Danışma Toplantıları
Bu raporun hazırlık sürecinde, BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Çalışma Grubu, çeşitli danışma toplantıları düzenlemektedir. Bu toplantılardan biri, 11-12 Kasım 2024 tarihlerinde, Karadağ'ın Budva kentinde Avrupa ve Orta Asya’daki 4. BM Bölgesel İş Dünyası ve İnsan Hakları Forumu kapsamında yapılacaktır. "Chatham House" kuralı altında düzenlenen bu toplantılarda, katılımcıların görüşleri raporda isim belirtilmeden değerlendirilecektir.
Danışma Toplantılarında Ele Alınan Konular
Toplantıda, ilgili paydaşlardan aşağıdaki konularda katkılar beklenmektedir:
- YZ'nin insan hakları üzerindeki etkilerini önlemeye yönelik bölgesel yasalar, politikalar ve uygulamalar,
- Devletlerin YZ uygulamalarında insan haklarını korumak için alabileceği önlemler,
- Teknoloji dışı işletmelerin YZ uygulamalarında insan haklarına nasıl saygı gösterebileceğine dair örnekler,
- Hak sahipleri için mevcut olan şikayet mekanizmaları ve bu mekanizmaların güçlendirilmesi,
- İnsan hakları ihlalleriyle ilgili mahkeme kararları ve yargı süreçleri,
- Sivil toplum örgütleri ve insan hakları savunucuları ile çok paydaşlı iş birliği örnekleri.
Toplantının Ana Hedefleri
Bu oturumda, çeşitli politika ve düzenleyici çerçeveler tanıtılarak devletlerin YZ kullanımında insan hakları risklerini ele alması, teknoloji dışı işletmelerin insan haklarına dair yükümlülüklerini uygulama yolları, YZ uygulamaları nedeniyle hak ihlali yaşayan bireyler için etkili çözüm yolları gibi konular öne çıkarılacaktır.
Arka Plan: UNGP ve Çalışma Grubu
BM İnsan Hakları Konseyi, İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri’ni (UNGP) üç temel ilke etrafında şekillendirmiştir:
- Devletin iş dünyasındaki insan hakları ihlallerine karşı koruma görevi,
- İşletmelerin insan haklarına saygı gösterme sorumluluğu,
- İş dünyası kaynaklı insan hakları ihlalleri mağdurları için etkili çözüm yollarına erişim sağlama.
BM İnsan Hakları Konseyi, 2011 yılında UNGP'nin uygulanmasını teşvik etmek amacıyla Çalışma Grubu’nu kurmuştur. Çalışma Grubu, UNGP uygulamalarına dair iyi örnekleri yaygınlaştırmak ve tavsiyelerde bulunmak için çalışmaktadır.
Bu önemli çalışma, yapay zeka uygulamaları ve insan hakları arasındaki dinamikleri belirleyerek, insan haklarını merkeze alan sürdürülebilir bir teknoloji politikası oluşturulmasında yol gösterici bir kaynak olacaktır.
.jpg)
0 Yorumlar
Yorumunuz İçin Teşekkürler..