DAİRESEL HAREKETLİ (MERKEZİ PİVOT) SULAMA SİSTEMİ

MERKEZİ PİVOT SULAMA SİSTEMİ, CENTER PİVOT)

Türkçesi Dairsel Hareketli Sulama Sistemi olan Center Pivot Sulama, Tarım arazisinin merkezine beton kaide üzerine yerleştiren bir Metal Kule ve onun merkezinden hareket eden ve tekerlekler üzerinde elektrik sayesinde yürütülen metal borularla taşınan suyun springler sayesinde bitkiye homojonik olarak dağıtılmasını sağlayarak sulama yapan bir sistem. Sistem 1950’li yıllardan beri başta Amerika olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde kullanılıyor. Türkiye’de son 3 yıldır yaygınlaşmaya başlayan sistemin TİGEM’lerde de kullanımı her yıl artarak çoğalıyor. Center Pivot’lar genelde Amerika, İspanya ve Suudi Arabistan’dan ithal ediliyor. İlk kurulum maliyeti yüksek gibi gözükse de, bitki verimliliği, su tasarrufu ve işçilik maliyetleri düşünüldüğünde kendini ilk sezonda amorti edebiliyor. Ayrıca 25 yıl korozyona karşı dayanımı sağlanmış galvanizli boruları sayesinde uzun ömürlü bir yatırım olarak bakılıyor. Center pivot sulama sistemleri hükümet tarafından verilen hibe destekler ve faizsiz kredilerle de satın alınabiliyor.

Bu projeler genelde dar, dolambaçlı ve rastgele bir yol izlerler. Aslında, mühendisler şimdilerde kum denizlerine gömülü antik nehir kanallarını arıyorlar. Bu projelere kullanılarn yeraltı suları bundan 10.000 ile 2 Milyon yıl öncesinde oluşan "Pleistocene" buzul çağlarında oluşmuştur ve günümüz iklim koşulları altında artık yeniden doğal olarak beslenmesi mümkün değildir. Bu nedenle bu projeler rezervler ile sınırlı projelerdir.

Su, şüphesiz ki Suidi Arasbistan'daki tarımın anahtarıdır. Krallık, tarım sektörünün muhteşem bir büyüme elde etmesi amacıyla ihtiyaç duyduğu büyük su kaynakları sağlama üzerine çok yönlü bir program uygulamaya koymuştur. Değerli mevsimsel yağışları tutma ve kullanma amacıyla bir barajlar ağı inşa etmiştir. Geniş yeraltı su rezervlerine ulaşmak amacıyla kuyular açtırmıştır. Denizden tatlı su elde edilip şehir ve endüstriyel alanda kullanılması amacıyla tuzlu su arıtma tesisleri kurulmuştur. Bunun sonucunda diğer tatlı su kaynakları tarımda kullanılabilmiştir.

İmkanlar kentsel ve endüstriyel alandan çok tarımsal sulama iyileştirmeleri yönünde kullanılmıştır. Bu çabalar çölün geniş alanlarını, verimli üretim alanalrına dönüştürmeye yardımcı olmuştur. Yetiştirme alanları 1976'da 400.000 acr (1600 km2) de 1993'de 8 milyon acr (32000 km2) den fazla alana genişlemiştir.

Suidi Arabistan'daki merkezi Pivot (Yüksekten sulama sistemi) sulama sistemi dünyanın kurak ve aşırı kurak bölgelerine dağılmış tipik sulama sistemidir. Yeraltı suları, yaklaşık 1 km (3000 fit) gibi derinliklerden yüzeye pompalanarak geniş pivot sulama sistemlerine dağıtılırlar. Sulanan yeşil vejetasyon daireleri yoncadan buğdaya kadar değişen varyeterlerden oluşur. Normal dairesel alanların çapı birkaç yüz metreden 3 km (2 mil) ye kadar değişebilir.

Bilindiği gibi insanlığın tarıma geçmesinden sonra sulama sistemleri ürettiği bilinmektedir. Umarız yeni sulama sistemleri ile iklim dostu tarım uygulamaları da gelişmiş olur.