Fas İklim Zirvesi’nde ‘Paris İklim Anlaşması Rüzgârı’ Esti

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP 22) Ve Gençler yazımızda bahsettiğimiz gibi 7 Kasım 2016 tarihinde Fas’ın eski başkenti Marakeş’te başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında 22. Taraflar Konferansı (COP22) 18 Kasım 2016 Cuma günü son buldu. Bu yazımızda COP22’yi yakından takip eden biz gençleri ilgilendiren konuları ve COP22 özetini anlatmaya çalıştık.

Peki, Taraflar Konferansında (COP22’de) Hangi Konular Konuşuldu?

COP22 öncesi, 100 ülke Paris Anlaşmasını imzalamıştı. Anlaşmanın 2°C hedefinden daha ileri bir hedef belirlemesi ve ulusal katkıların iyileştirilmesi konuları en çok tartışılan konular arasında. Yazılarımdan takip ettiğiniz üzere COP21, Anlaşma metnini ortaya koyarak görevini yerine getirmişti. COP22’de ise bu anlaşmanın uygulama altyapısını konuşuldu. Paris’teki gibi üst düzey katılım beklenmiyordu tabi ki. Lakin konferansta uygulamaya ilişkin kararların alınması bekleniyordu ve Marakeş’te bu öncelik izlendi. Müzakerelerde genel olarak, anlaşmaya tüm ülkelerin dâhil edilmesi, finansman, iklim taahhütlerinin formatı ve içeriği, ulusal katkıların ilerlemesinin izlenmesi ve değerlendirmesi, kayıp ve zarar için eylemler başlıkları konuşuldu. Türkiye gelişmiş ve gelişmekte olan ülke kavramı üzerinde durarak teknoloji transferi ve iklim finansmanı üzerinde çalışıyor.

Zirvenin resmi açılış günü olan ilk günde COP22/CMP12 açılış oturumu, Bilimsel ve Teknolojik Danışma Yardımcı Organı Açılış Oturumu ve Yürütme Yardımcı Organı/Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu Açılış Oturumları yapıldı.

COP22’nin açılışında, Fas'ın Dışişleri Bakanı ve aynı zamanda COP’un yeni başkanı Salaheddine Mezouar, iklim değişikliği ile mücadelede küresel çabalara katkıda bulunmak ve Afrika'nın bu mücadeleye bağlılığının bir göstergesi olarak konferansa ev sahipliği yapmasından büyük bir memnuniyet duyduğunu vurguladı. Ayrıca, Afrika’nın direncini ve gücünü arttırmak için kendi kaderini kendisi yazması arzusunda olduğunu sözlerine ekledi.

COP22 Marakeş’te açılış oturumunun ardından gündeme ilişkin öneriler alındı. Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar da söz aldı. Birpınar, COP21’de alınan kararlara da atıf yaparak, Türkiye’nin iklim finansmanına erişimine ilişkin net bir COP kararı alınması beklentisini dile getirdi.

İklim Zirvesinin 2. Günde;

§  COP21/CMP11 Başkanı Ségolène Royal; "İklim değişikliği ile mücadele için bir an önce çözüm yollarını hayata geçirmeliyiz." dedi.

§  Fas Dışişleri Bakanı ve COP22/CMP12 Başkanı Salaheddine Mezouar; "İnsanlığa karşı sorumluluğumuz gereği, savunmasız ülkelere yardımcı olmak adına iklim değişikliği ile mücadelede yaptığımız anlaşmalar bir an önce hayata geçirilmelidir." dedi.

§  UNFCCC Genel Sekreteri Patricia Espinosa; "Anlaşmaların yürürlüğe bir an önce girmesi ve somut adımlar atılması konusunda büyük çaba sarf etmeliyiz."

§  Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Başkanı Hoesung Lee; "IPCC bilim camiasının ışığında delegeler gönderilmesi için hazırdır." cümlelerini kaydettiler.

İklim Zirvesinde; ‘Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü’

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında 22. Taraflar Konferansı (COP22)’nın 3. Gün Sözleşme ve Protokol Oturumları devam ederken yan oturumlarda “Düşük Karbonlu Bir Geleceğe Doğru”,  “Çiftçilerin Günü”,  “Bugünün Emisyonları Yarınki Isınmanın Sorumlusu” ve “Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü” konuları üzerinden görüşüldü. “Gençlerin ve Gelecek Nesillerin Günü” oturumunda gençlerin Paris Anlaşması’nın uygulanmasındaki rolü konuşuldu. Organizasyon YOUNGO ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi sekretaryası tarafından ortaklaşa düzenlendi. Programın detaylarını şu adresten okuyabilirsiniz: https://www.connect4climate.org/event/young-and-future-generations-day

Paris Anlaşmasının uygulanmasına ilişkin düzenlemeler, uzun dönemli finansmana konuları, uyumu bildirimlerine dair bilgilendirme (ulusal katkıların bir parçası da olacak şekilde) ve finansman komitesi çalışmaları konuşulurken, Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar COP22’de verdiği röportajda ; “Ülkemiz için İklim Değişikliği Tehdit Değil Fırsattır” dedi.

Ayrıca, zirvenin yoğun temposu bir yana, konferansta hat sanatı da unutulmadı. Türkiye Yan Etkinlik Salonunda gerçekleşen Türk hat sanatı (kaligrafi) COP22’deki katılımcılar tarafından büyük ilgi gördü.

Toplantının 5. gününde, gruplar arasında görüşmeler devam etti. Paris Anlaşmasına yönelik; Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu (APA), Uygulama Yardımcı Organı, Bilimsel ve Teknolojik Danışma Organı kontakları görüşmeler gerçekleştirdi. Toplantılarda, komitenin kararları uygulamasına yönelik etkili olacak operasyonel durumlar, kaynaklar, eylem ve destekleme yapıları üzerinde duruldu.

İsviçre, Avrupa Birliği, Kosta Rika, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Moğolistan, Arjantin, Kanada ve Maldivler ikinci haftada da Paris Anlaşmasının "kural kitabı" üzerinde çalışmaya devam edilmesi çağrısında bulundu.

İklim Zirvesinin İkinci Haftası

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) kapsamında 22. Taraflar Konferansı (COP22) ikinci haftası da yine dolu dolu geçti ve ilk gün gruplar arasında görüşmeler devam etti. Paris Anlaşması Geçici Çalışma Grubu (APA) ve Kyoto Protokolü Taraflar Toplantısı oturumları (CMP) gerçekleştirildi.

Yapılan görüşmelerde toplumsal cinsiyet ve iklim değişikliği, finansman ve yönetim konuları ile kapasite geliştirme üzerine fikirler belirtildi. Tayland, 2020 eylem planı için desteğe acil eylem çağrısında bulundu ve gelişmekte olan bir ülke olarak finansal kaynaklar ile ilgili endişelerini dile getirdi. Avustralya, yeni yatırımlar için özel sektör ile işbirliğinin önemini vurguladı. Kadın ve toplumsal cinsiyete yönelik konular ele alındı; karbon ofseti ve piyasa yaklaşımları tartışıldı.

Sekizinci gün üst düzey görüşmeler ile devam etti. Ülkelerin delegasyonu ve başkanları gün boyu devam eden üst-düzey toplantılarında konuşmalarını yaptı.

Morocco Kralı Mohammed VI, COP22 toplantısını Paris Anlaşmasının uygulanmasına yönelik bir dönüm noktası olarak değerlendirdi, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, politik liderliğin ve çok taraflı çözümlerin önemini vurguladı, Fransa Başkanı François Hollande, Paris Anlaşmasını “geri dönüşü olmayan” bir anlaşma olarak tanımladı.

İklim Zirvesi Dokuzuncu gününde, Çölleşme ile Mücadele, İklim Değişikliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları, Düşük Karbon Geçişi… gibi yan etkinliklerle devam etti.

COP22’ye katılan T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, COP22 Zirvesi için hazırlanan Türkiye Delegasyon Ofisi'ni açtı. Açılış törenine Türkiye'nin Rabat Büyükelçisi Ethem Barkan Öz, AK Parti Bursa Milletvekili Muhammet Müfit Aydın, CHP Sinop Milletvekili Barış Karadeniz, Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Ceylan, Türkiye İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar ile COP22’de görev alan Türk heyeti katılım sağladı.

İklim Zirvesi Onuncu gününün Sabah oturumunda destek ve hedefleri artırma üzerine tartışmalar yer aldı. Öğlen oturumunda ise, üst düzeyde Bakanlar arası görüşmeler gerçekleşti.
17 Kasımda Bakan Mehmet Özhaseki 195 Ülkenin Temsilcisine Hitap Etti.
Suriye'de ve Akdeniz’de yaşanan insanlık dramına ve Avrupa'nın bu duruma duyarsız kalmasını eleştirdi. Özhaseki, Türkiye’nin Yeşil İklim Fonu gibi uluslararası finansman araçlarından ve teknoloji desteklerinden yararlanma talebini yineledi. Paris Anlaşması'nın kabulünü büyük bir başarı olduğunu söyledi.

Son Gün ve Sonuç Olarak

COP 22 Marakeş çağrısında; iklim değişikliği ile mücadelede dönüş olmayacak şekilde momentumun sağlandığını resmi olarak teyit etti. Ana oturumda okunan metin, hükümetleri ve üst düzey politikacıları, iklim hedeflerini 2030 BM hedefleri ile ilişkilendirerek aktif bir mücadeleye davet etti. Diğer yandan katılımcılar ve delegeler iki cenahta özetlenebilir; İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi tarafı ve Paris İklim Anlaşması tarafı… Yeni Amerikan Başkanı dahil Küresel İklim Eylemini kimsenin durduramayacağı üzerinde çok duruldu.

Bu İkim Değişikliği Zirvesinde, Finansal açıdan Fas Yol Haritası, Marakeş Ortaklığı ve Afrika İklim Değişikliği sorunlarına el atan bir bildiri üzerinde durulduğu şeklinde özetlenebilir.

Bir sonraki yazımızda İklim zirvesinden kısa kısa bilgiler aktarmaya çalışacağız.

Çevre Mühendisi Süleyman Çetin

suleymancetin@engineer.com