Orman
ekosistemini taklit ederek gıda üretmek mümkün müdür? Konvansiyonel ve tek
yıllık gıda üretim sistemlerine göre daha verimli gıda sistemi tasarlayabilir
miyiz?
Doğa Kültürü Eğitimleri İçin Bizimle İrtibata Geçebilirsiniz, Tel; 05358395868
Gıda
ormanı, çoğunluğu çok yıllıklardan oluşan kalıcı tarım yöntemidir. “Food
Forest” (Gıda Ormanı) artık yerleşmiş bir permakültür terimi haline gelmiştir.
Yenebilir orman bahçıvanlığında en çok bilinen taklit biçimi, sağlıklı
ormanlardaki tabakalara benzer çok tabakalı bir bitki örtüsü yaratılmasıdır.
Ancak, bitki katmanları yenebilir orman bahçesi yaratmak için üzerinde
çalışmamız gereken beş fiziksel mimari öğeden yalnızca biridir. Ayrıca toprak
katmanlarının ve de ormandaki bitki örtüsünün işlevlerini anlamamız,
yapılarını, yoğunluğunu, örüntülerini ve çeşitliliğini de taklit etmemiz
gerekir. Gıda ormanı denilse de orman behçesi diyerek sözümüze devam edelim.
Çeşidi Artırmak: Orman Bahçesi
Örnekleri
Orman bahçeleri
kırsal ya da kentsel, açık alan, ağaçlık ya da sık ormanlarda; çeşitli
büyüklüklerde, şekillerde ve habitatlarda olabilir. Gözünüzde canlanması için
bazı olası permütasyonlara bakalım. Burada verilen örneklerin reçete
niteliğinde ve kapsamlı değil daha ziyade fikir verici olmasını umuyoruz.
Kitabımızda çok daha fazla görsel, örüntü ve orman bahçesi tasarımı örneği
bulabileceksiniz.
Gıda
üretiminin ötesinde tek kültür yerine çoklu kültürü destekler, toprak kalitesi
ve canlı çeşitliliğini arttırmayı gözetir. Kullanılan bitkiler birbirlerini
olumlu yönde etkileyerek uyum içinde yaşarlar. Sistemde gıda üreten türlerin
yanı sıra; ilaç, yem ve/veya yakıt olarak kullanılabilecek türlerde olabilir.
Meyve ve yemiş veren ağaçlar ile çalılar, otlar ve sarmaşıklar bir gıda
ormanını oluşturabilecek elemanlardandır.
Gıda ormanı, bitkilerin ormanlardaki sistemler gibi bir araya getirilerek
birbirlerine yararlı bir ilişki geliştirmelerini sağlama ve bütünsel
bir bahçe ekosistemi yaratma bilimi ve sanatı olarak
adlandırılabilir. Bu sistemde meyveler, sebzeler, sert kabuklu yemişler, yeşil
yapraklı bitkiler, mantarlar, yararlı bitkiler ve tıpkı ekosistemlerdeki gibi
hayvanlar yaşayabilmektedir. Özenli ve ekosistem fonksiyonlarını iyi anlayarak
bir bahçe tasarlarsanız kendi kendine yetebilen ve yüksek verimli bir bahçe
elde etmiş olursunuz. Yani bu bahçeyi bir kere tasarladıktan sonra kazmayı
küreği toprağa gömebilirsiniz; çünkü bu bahçe kendi kendini döndürecek bir
sisteme sahip.
Tropik
bölgelerde tarih öncesi bir metot olan gıda ormanı bahçeciliği terimi
1980’lerde Robert Harttarafından geliştirilmiş bir
terimdir. Hart, ılıman bölgelerde uygulanması ve ekosistem prensiplerinin
adapte edilmesi konusunda çalışmalar yapmıştır.
Gıda
ormanı bahçeciliğinin hem size hem doğaya avantajları
saymakla bitmiyor. Yüksek verimlilikte gıda ihtiyacınızı
karşılarken yüksek dozda keyif garantisi var! Kendi kendine yetebilen yani
herhangi bir bakım, budama, ekme gibi klasik bahçelerde yapılan rutin işleri
yapmadan gıda elde etmek mümkün.
Orman
bahçeciliği yapmak için bir orman sistemine ihtiyacınız yok çünkü bu sistem
ormandaki sistemler gibi bir bahçe yaratma prensibine dayanıyor. Herhangi bir
alanda bu bahçeciliği yapmak mümkün, en küçük bahçeler genelde 9 metreye 15 metre
büyüklüğünde yapılabiliyor. Elbette daha küçük bahçeler yaratmak mümkün. Bugüne
kadar yapılan en büyük orman bahçesi ise yaklaşık 2 hektar büyüklüğünde.
Gıda
Ormanı temelde dokuz katmandan oluşmaktadır. Bir gıda ormanı, temel
olarak yer örtücü bitkiler, bodur çalılar ve farklı yükseklikteki ağaçlardan
oluşan türlerinin arasına ekilen meyve ağaçlarından oluşur. Monokültür
sistemlerde sürekli ilaç ve gübre müdahalesi gerekmekte iken gıda ormanı
bahçeciliğinde bitkiler birbirlerini desteklemektedir. Baklagiller toprağı azot
yönünden beslerken mantarlar ve böcekler çürümeyi hızlandırarak minerallerin
toprağa geri dönmesini sağlamaktadır.
Kendimizi
ve toprak anayı yormadan beslenmemizi sağlamak mümkün. Hatta bu sayede
biyolojik çeşitliliği koruyarak börtü böceğe yaşam ortamı oluşturmuş olacağız.
Bu sistemlerde zararlı diye bir şey yok. Tek tipleşme yok. Aksine çeşitlilik ve
bereket var. Haydi, gıda ormanları ile donatalım her yanı!
Kırsalda Bostan olarak nitelendirilen yerlerin aslında modern anlamda gıda ormanı olarak tesis edilmektedir.
Son
dönemde Zeytinburnu, Diyarbakır bostanlarıyla kendine gündem bulmuştur.
Milli
Türk Bahçeciliğinin Modern Uygulamaları ve
Eğitimleri; Permakültür Kursları
Permakültür, sürdürülebilir insan yerleşimleri ve
ihtiyaçlarını karşılayan, çevresini sömürmeyen, kirletmeyen, dolayısıyla uzun
vadede sürdürülebilir, ekolojik olarak sağlıklı, ekonomik, uygulanabilir
sistemler yaratmayı amaçlayan bir tasarım bilimidir. Modern anlamda permakültür eğitimleri kapsamında gıda ormanı eğitimleri verilmektedir. Geleneksel anlamda bizim Bostan larımız hep birer gıda ormanı olmuştur.
Millet Bahçeleri ve
Doğa Kültürü Eğitimleri üzerine yazımız devam edecek. Bu yazılarımızda ilginizi mutlaka çekecektir :)
Orman Yüksek Mühendisi
Mustafa Çetin
Doğa Kültürü Eğitimleri İçin Bizimle İrtibata Geçebilirsiniz, Tel; 05358395868
0 Yorumlar
Yorumunuz İçin Teşekkürler..