Çocuk hakları ve iklim krizi

Dünya, insan hakları üzerinde şimdiden ciddi etkilere neden olan bir iklim kriziyle karşı karşıya. Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından hazırlanan raporlar, iklim değişikliğinin yangın, kuraklık, kasırga ve sel gibi aşırı hava olaylarının şiddetini nasıl artırdığını, büyük mahsullerin üretimini baltaladığını, Kuzey Kutbu'ndaki buzulları erittiğini ve adalar ve kıyı bölgelerinde alçak bölgeleri sular altında bıraktığını açıklıyor. Bu olumsuz durumlar çocukların geleceğini tehdit ediyor ve temel yaşama hakkını ihlal ediyor.

Devletler emisyonları azaltmak için acil önlemler almadıkça, iklim değişikliğinin gelecekteki etkileri daha da kötü olacaktır. Ancak 1,5°C'ye kadar görünen mütevazı bir artış bile, yoksulluk, afetler, gıda güvensizliği, hastalık ve ölüme maruz kalan insan sayısını önemli ölçüde artıracaktır. En çok çocuklar, kadınlar da dahil olmak üzere, zaten dezavantajlı ve savunmasız olanlar; engelliler, yoksulluk içinde yaşayanlar ve yerli halklar ve tarıma, ormanlara veya kıyı ekosistemlerine bağımlı yerel topluluklar en fazla etkilenecektir. 1.5°C'de, küçük ada devletleri olası adaptasyon sınırlarına ulaşmaya başlayacak ve onları topraklarının ve kültürlerinin kaybıyla yüzleşmeye zorlayacaktır. 2.0°C veya daha fazla bir artış, tüm bu sonuçları daha da kötüleştirecektir. Çocuklar bu duruma göre en dezavantajlı durumda olan bireyler arasındadır.

IPCC, ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için makul bir olasılığa sahip olmak için Tarafların sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar 2010 seviyelerinin % 45 altına düşürmesi ve 2050 yılına kadar net sıfır emisyon elde etmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu hedeflere ulaşmak ve yıkıcı iklim bozulmalarını önlemek, hemen başlamak üzere önümüzdeki on yıllarda hızlı, sistemik ve dönüştürücü değişiklikler gerektirecektir. Bu yüksek rakamlar, küçük çocukların oyuncaklarını elinden almaya çalışıyor.

Çocuklar iklim krizinin etkilerine karşı özellikle savunmasızdır. İklim değişikliğinin şiddetlendirdiği sağlık sorunları arasında yetersiz beslenme, akut solunum yolu enfeksiyonları, ishal ve diğer su kaynaklı hastalıklar yer alıyor. İklim bozulması yaşamları boyunca daha da kötüleşeceğinden, bugünün eylemleri veya ihmallerinin onlar için yetişkinlerden çok daha büyük sonuçları olacaktır. Çocukların sağlığında görünen olumsuz vaka sayıları iklim krizinin etkilerini göstermektedir.

İklim krizinden en çok çocuklar etkilense de sesleri genellikle görmezden geliniyor. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 12. maddesine göre, çocukların kendilerini etkileyen tüm konularda görüşlerini özgürce ifade etme hakları vardır, genellikle bilgi verilmez, karar verme prosedürlerinden dışlanırlar ve etkili çözümlere erişimleri yoktur. Çocukların karar verme mekanizmalarına etkin katılımı önemlidir.

Son UNICEF raporuna göre dünyada 1 milyar çocuk iklim krizi nedeniyle tehlike altındadır. Son raporlara göre; 240 milyon çocuk kıyı taşkınlarına, 330 milyon çocuk nehir taşkınlarına, 400 milyon çocuk kasırgalara, 600 milyon çocuk vektörlere ve bulaşıcı hastalıklara, 815 milyon çocuk kurşun kirliliğine, 820 milyon çocuk yüksek sıcaklıkta hava dalgasına, 920 milyon çocuk su kıtlığına ve bir milyar çocuk yoğun hava kirliliğine maruz kalıyor. Bütün rakamlar ortadayken iklim krizine yönelik politikaların yürürlüğe konmaması büyük bir adaletsizliktir.

Bu yazımızda çocukların çevre hakkı kapsamında iklim değişikliği krizi ve çocuk haklarını ihlalleri ele aldık. Unutmayın çocuklar sağlıklı ve güvenli bir çevreye erişme hakkı vardır.