Doğa Tabanlı Çözümlerle Yutak Alan Tesis Edilerek Karbon Kredilendirmesi

Karbon kredilendirmesi, küresel iklim krizine çözüm sunan önemli mekanizmalardan biri haline gelmiştir. Ecosystem Marketplace, çeşitli faaliyet türlerinden ihraç edilebilecek 170 tür karbon kredisini kategorize etmek için çok iyi bir yaklaşım sunmuştur. Özellikle doğa tabanlı çözümler, karbon yutak alanlarının oluşturulmasında büyük bir rol oynuyor. 

Bu blog yazısında, karbon kredilendirme sistemini ve yutak alan tesisine yönelik orman projelerini ele alacağız. Ayrıca, karbon kredilendirme sürecinde dikkat edilmesi gereken temel kavramlardan ve projelerin güncel durumundan bahsedeceğiz.

Karbon Kredilendirme Sisteminde Temel Kavramlar

Karbon kredilendirmeyi anlamak için önce üç temel kavramı incelemeliyiz:

1. Standart: Karbon kredilendirme gereksinimlerinin belirlenmesi, karbon emisyonlarının ölçülmesi, yönetilmesi ve raporlanmasını içerir. Bu, bir projenin belirlenen hedeflere uygun olup olmadığını değerlendirmenin temelidir.

2. Program: Ticari karbon kredileri içeren ve belirli hedeflere dayanan matematiksel bir seridir. Programlar, karbon piyasasındaki projelerin uygunluğunu ve ticaretini düzenleyen yapılardır.

3. Metodoloji veya Protokol: Belirli projelerin kredilendirilmesi için izlenmesi gereken kurallar ve düzenlemelerdir. Bu protokoller, projelerin karbon tutma kapasitelerini nasıl ölçmeleri gerektiğini belirler.

Yutak Alan Tesisine Yönelik Orman Projeleri

Yutak alanlar, atmosferdeki karbonu yakalayıp depolayarak iklim değişikliği ile mücadelede kritik bir rol oynar. Orman projeleri, karbon yutak alanları yaratmanın en etkili yöntemlerinden biridir. İşte bu kapsamda uygulanabilecek orman projelerinin ana türleri:

1. Ağaçlandırma (Afforestation): Daha önce orman olmayan alanlara ağaç dikerek ormanlık alan oluşturmayı amaçlar. Bu projeler, uzun vadede büyük miktarda karbonun depolanmasını sağlar.

2. Yeniden Ormanlandırma (Reforestation): Orman yangınları, zararlılar veya diğer doğal olaylar sonucu kaybedilen ormanlık alanları geri kazandırmayı hedefler. Yeniden ormanlandırma projeleri, biyolojik çeşitliliğin korunması ve karbon depolama kapasitesinin artırılması için önemlidir.

3. Destekli Yenilenme (Rehabilitasyon ve Restorasyon): Madenler, yangınlar, aşırı otlatma veya diğer olumsuz faktörler nedeniyle bozulmuş ekosistemlerin doğal olarak yenilenmesini teşvik eder. Bu projeler, ekosistemin kendi kendine toparlanmasına yardımcı olur ve bu süreçte karbon depolamayı artırır.

4. Kaçınılan Dönüşüm: Ormanlık alanların başka kullanım alanlarına (tarım, yerleşim gibi) dönüştürülmesini engellemeyi amaçlar. Bu tür projeler, ormanda depolanan karbonun kaybolma olasılığını azaltmayı hedefler. Arazi Tahribatı'nın Dengelenmesi(LDN) ile de arazi kullanım değişikliği konusu bu kapsamda ele alınabilir.

5. Sürdürülebilir Orman Yönetimi (SOY): Ormanlık alanlardaki karbon miktarını koruma veya artırma amaçlı uygulamalardır. Örneğin, kereste hasadının etkisini azaltmak veya rotasyon sürelerini uzatarak karbon depolama kapasitelerini artırmak bu tür projelere dahildir.

Küresel Düzeyde Orman Projeleri

Dünya genelinde karbon kredilendirmeye uygun çok sayıda orman projesi yürütülmektedir. Örneğin, Asya kıtası, özellikle Verra'nın VCS Programı kapsamında en fazla Ağaçlandırma, Yeniden Ağaçlandırma ve Restorasyon (ARR) projelerinin bulunduğu bölge olarak öne çıkıyor. İspanya ise yanmış orman alanlarının yeniden ağaçlandırılması ve doğal bitki örtüsünün yeniden canlandırılması gibi faaliyetlere odaklanmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri ve Çin ise orman yönetimi projelerine ağırlık veren ülkeler arasında yer almaktadır. Bu projeler, ormanların karbon depolama kapasitesini artırmak ve sürdürülebilir yönetim sağlamak için önemli katkılar sunmaktadır.

Sonuç

Doğa tabanlı çözümler, karbon yutak alanlarının oluşturulmasında büyük bir fırsat sunuyor. Orman projeleri, ağaçlandırmadan yeniden ormanlandırmaya, orman yönetiminden kaçınılan dönüşüme kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Türkiye’de de karbon kredilendirmesi konusunda 2023 yılından beri orman mühendisleri ile uygulamalar yapılmakta, yutak alanların oluşturulması için çalışmalar yürütülmektedir.

İklim değişikliği ile mücadelede etkin bir araç olan karbon kredilendirme sistemleri, doğru standartlar, programlar ve metodolojiler

ile sürdürüldüğünde büyük bir potansiyele sahiptir. Özellikle doğa tabanlı çözümlerle yutak alanların artırılması, uzun vadede hem çevresel hem de ekonomik faydalar sağlayabilir. Karbon kredilendirme projelerinin yaygınlaştırılması, hem iklim hedeflerine ulaşmamıza katkı sağlayacak hem de sürdürülebilir bir gelecek için kritik öneme sahip olacaktır.

Doğa ile uyumlu çözümler ve orman projeleri, yalnızca karbon emisyonlarını azaltmakla kalmaz, aynı zamanda biyoçeşitliliği korur ve topluluklara ekonomik faydalar sunar. Bu nedenle, karbon kredilendirme ve yutak alan oluşturma projelerine daha fazla yatırım yapmak, gelecek nesillere daha sağlıklı ve yaşanabilir bir dünya bırakmanın önemli bir yolu olacaktır.