Karbon Kredilendirme Sistemleri ve Uluslararası Standartlar

 "Doğa Temelli Çözümlerde Ulusal Sertifikasyon Sistemini Anlamak – İspanyol Tecrübesi" konulu eğitim programı OGM ile ortak yürütülen ERASMUS+ projesi kapsamında 16-18 Eylül 2024 tarihleri arasında başarıyla tamamlandı.

İklim değişikliği ile mücadelede, toplumun tüm kesimlerine önemli görevler düşerken, ormanların korunması ve sürdürülebilir yönetimi de bu sorumlulukların başında geliyor. Mevcut orman varlığını koruma ve geliştirme, yeni ağaçlandırma çalışmaları ile orman kalitesini artırma, değişen iklim şartlarına uyum sağlamanın en önemli unsurlarından biri. Bu bilinçle, ulusal ormancılık politikalarını geliştirmek ve uluslararası standartlarla uyumlu hale getirmek üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

2000 yılından bu yana orman yönetimi alanında yürütülen birçok proje sayesinde kurumsal kapasitemizin oldukça iyi bir seviyeye ulaştı. Şu anda ise, ulusal karbon sistemimizi kurma aşamasındayken, dünya çapındaki başarılı örnekleri yakından takip ederek kendimizi geliştirme fırsatı bulduk. Bu doğrultuda İspanya’daki "Grupo Sylvestris" firması ve İspanya Ekolojik Geçiş ve Demografik Mücadele Bakanlığı İklim Değişikliği Ofisi uzmanları ile iş birliği yaparak bu eğitimi yapıldı.

Uzun bir hazırlık sürecinin ardından hibrit olarak gerçekleştirilen bu eğitimde, 3 uzman fiziksel olarak, 2 uzman ise çevrim içi katılarak katılımcılara eğitim verdi. Programa, konuya ilişkin kurum içi ve dışından toplam 40 teknik personel katılım sağladı. Eğitim süresince İspanya ve Portekiz başta olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanan doğa temelli çözümler, katılımcılarla paylaşıldı ve İspanyol uzmanların yoğun katkıları ile zenginleştirildi.

Bu eğitim, ulusal sertifikasyon sistemimizin geliştirilmesi ve uluslararası standartlara uyum sağlama konusunda attığımız önemli adımlardan biri olarak büyük bir başarıyla sonuçlandı.

Eğitimin içeriğinde ; Karbon tutulumunun rolü ve Gönüllü Karbon Piyasaları, Karbon Projeleri, Orman Karbon Projelerinin ana tipleri, karbon ayak izi ve örnek uygulamaları, karbon tutulum projeleri, uygulaması ve doğrulaması, İspanyada Gönüllü Karbon Piyasası için Geliştirilen Ulusal Standartlar ve örnekleri hakkında detaylı bilgiler sunumlar eşliğinde anlatıldı ve eğitimcilerin soruları yanıtlandı. Eğitim sonunda katılımcılara sertifikaları törenle verildi.

 Karbon Kredilendirme Sistemleri ve Uluslararası Standartlar

Küresel karbon piyasalarında etkin bir şekilde rol alabilmek ve karbon emisyonlarını azaltmak amacıyla kullanılan standartlar, projelerin doğrulanabilir ve güvenilir bir şekilde karbon kredisi üretmesini sağlar. Karbon kredilendirme, hem çevresel hem de sosyal faydalar sağlarken, işletmelerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına da katkıda bulunur. İşte bu alanda öne çıkan uluslararası ve ulusal standartlar:

 1. Uluslararası Standartlar

 a) Gold Standard

2003 yılında WWF ve diğer sivil toplum kuruluşları tarafından oluşturulan Gold Standard, İsviçre merkezli olup projelerin karbon kredisi azaltımlarının ötesine geçmesini teşvik eder. Bu standart, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) ile uyumlu ek çevresel ve sosyal faydalar sağlamayı hedefler. Gold Standard kapsamında ormanlandırma, ağaçlandırma, mavi karbon, yenilenebilir enerji ve metan yakalama projeleri yer alır. Şu anda dünya genelinde 1.826 proje bu standart ile sertifikalandırılmıştır. Başvuru: https://registry.goldstandard.org/projects?q=&page=1

b) Verra’nın VCS Programı

Verra tarafından 2007 yılında geliştirilen VCS Programı, karbon kredisi almak isteyen proje geliştiricileri ve şirketler için önde gelen bir standarttır. ISO 14064-2, ISO 14064-3 ve ISO 14065 standartlarından ilham alan bu program, REDD+ projelerinden hava karbon yakalama ve depolamaya kadar geniş bir yelpazedeki sera gazı emisyonlarını önleme ve ortadan kaldırma faaliyetlerini kapsar. Bugüne kadar 2.268 proje bu program ile sertifikalandırılmış ve bir milyardan fazla karbon kredisi üretilmiştir.

 c) Amerikan Karbon Kaydı (ACR)

1996 yılında GHG Kaydı olarak kurulan ACR, 2008'de yeniden adlandırılmış ve Winrock International bünyesinde faaliyet göstermeye başlamıştır. Kuzey Amerika’da yoğunlaşmış olan ACR, orman yönetimi, sulak alan restorasyonu, yeniden ormanlandırma, metan yakalama gibi doğa temelli projelere ek olarak, öksüz petrol ve gaz kuyularının kapatılması gibi teknolojik projeleri de destekler. ACR, Kaliforniya'nın sınır ve ticaret karbon kredisi piyasasında da kabul görmektedir.

 2. Ulusal Standartlar

 a) Orman Karbon Kodu – İngiltere

Birleşik Krallık Orman Karbon Kodu, yalnızca yeni orman alanlarının kaydedilmesine izin veren ve ICROA kriterlerini karşılayan ulusal bir standarttır. Bu kod, henüz doğrulanmamış PIU'lar (Bekleyen Tahvil Birimleri) ile doğrulanmış WCUS'lar (Orman Karbon Birimleri) arasında bir ayrım yapar. Mart 2023 itibarıyla, 70.000 hektarı kapsayan 1.916 proje bu kod kapsamında kaydedilmiştir.

 b) Karbon Standardı – İspanya

İspanya’nın Karbon Ayak İzi, Emilim Projeleri ve Telafi Kaydı 2014 yılında kurulmuş ve Avrupa'nın ilk ulusal karbon kayıtlarından biri olmuştur. Yanmış alanların yeniden ağaçlandırılması ve ormanlık olmayan alanların ağaçlandırılması gibi projeleri destekler. 833 tescilli projede 16.822 hektar alan sertifikalandırılmıştır. Bu projelerin kalıcılık süresi en az 30, en fazla 50 yıl olmalıdır.

 c) Label Bas Carbone – Fransa

Fransa’nın 2018’de oluşturduğu Label Bas Carbone, ulusal düşük karbon stratejisi ile uyumludur ve 2050 yılına kadar karbon nötrlüğüne ulaşılmasını amaçlar. Bu standart ağaçlandırma, yeniden ormanlandırma, rejeneratif tarım ve deniz yosunu dikimi gibi doğa temelli çözümlerle sürdürülebilir projeleri destekler. Şu anda 1.357 kayıtlı proje bu standart ile sertifikalandırılmıştır.

 Sonuç

Karbon kredilendirme ve sertifikalandırma sistemleri, küresel emisyonları azaltmak ve iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir rol oynar. Uluslararası ve ulusal standartlar, projelerin çevresel ve sosyal faydalarını artırırken, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada