Ormansızlaşma, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi küresel sorunların başlıca nedenlerinden biridir. Bu kritik sorunu ele almak üzere çeşitli uluslararası platformlar oluşturulmuş ve Avrupa Birliği (AB), özellikle “Ormansızlaşmanın Önlenmesi Tüzüğü” (European Union Deforestation Regulation – EUDR) aracılığıyla bu alanda lider bir rol üstlenmiştir.
6 Aralık 2024 tarihinde düzenlenen Ormansızlaşmanın Önlenmesi Çok Taraflı Platformu toplantısı, bu tüzük kapsamında yaşanan son gelişmeleri ele almış ve önemli kararların altı çizmiştir. Bu yazıda, toplantıda ele alınan ana başlıkları sizlerle paylaşıyoruz.
EUDR Tüzüğü ve Uygulama Süreci
AB’nin ormansızlaşmayı önleme konusundaki ana yasal aracı olan EUDR, uygulama takviminde değişikliklere gitmiştir:
Uygulama Tarihleri Ertelendi:
Büyük şirketler için 30 Aralık 2025,
Küçük ve mikro işletmeler için ise 30 Haziran 2026 olarak belirlenmiştir.
Risk Sınıflandırması: AB Komisyonu, ülkeleri risk kategorilerine göre sınıflandırma sürecini en geç 30 Haziran 2025 tarihine kadar tamamlamayı taahhüt etmiştir. İlk değerlendirmeler, çoğu ülkenin düşük risk kategorisinde yer alacağını göstermektedir. Bu durum, kaynakların yüksek riskli ülkelerde yoğunlaşmasını sağlayacaktır.
Ürün Kapsamının Genişletilmesi: Tüzüğün kapsamına yeni ürünlerin ve diğer ağaçlık alanların dahil edilmesine yönelik paydaşlarla istişare süreci başlatılmıştır.
Değer Zinciri Uyumluluğu: EUDR kapsamındaki bir ürünün, sadece üretildiği ülkedeki mevzuata uygunluğu önemlidir. Bu, değer zincirinin tamamını kapsamadığını ifade eder. Örneğin, Sri Lanka’dan tedarik edilen kauçuğun sadece bu ülkedeki mevzuata uygun üretilmiş olması yeterlidir.
EUDR Bilgi Sistemi
EUDR kapsamında özen yükümülüğü beyanlarını kayıt altına almak için bir Elektronik Bilgi Sistemi oluşturulmuştur.
Veri Girişi:
Sisteme veri girişi, EUDR kapsamındaki ürünleri AB pazarına arz eden operatörler tarafından yapılacaktır.
AB dışındaki ihracatçılar, bu sisteme doğrudan erişim sağlayamaz; ancak ithalatçılarına gerekli verileri sunmalıdır.
EORI Numarası Zorunluluğu: AB dışında faaliyet gösteren operatörlerin bu sisteme erişim sağlayabilmesi için Ekonomik Operatör Kayıt Tanımlama Sistemi (EORI) numarasına sahip olmaları gerekmektedir.
Denetimler:
Yıllık denetim oranları risk sınıflandırmasına göre belirlenmiştir:
Düşük riskli operatörlerin %1’i,
Standart riskli operatörlerin %3’ü,
Yüksek riskli operatörlerin %9’u denetlenecektir.
Anonim Veri Paylaşımı: Bilgi sistemindeki veriler, anonimleştirilmiş formatta kamuoyuyla paylaşılacaktır.
EUDR Uygulamasını Destekleyen Araçlar
EUDR uygulamasını kolaylaştırmak için Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) tarafından rehberler ve veri tabanları hazırlanmıştır. Bu kaynaklara aşağıdaki linklerden erişim sağlanabilir:
AB Orman Gözlemevi
AB Orman Gözlemevi, ormansızlaşma ile ilgili coğrafi verilerin toplandığı bir dijital platformdur. Bu platform, EUDR kapsamındaki uygulamaları destekleyici bir rol oynamaktadır. Ancak, ülkelerin risk sınıflandırmasında bu veriler yerine FAO’nun verileri esas alınacaktır.
Sonuç olarak; AB’nin ormansızlaşmayla mücadele kapsamında aldığı bu yeni kararlar, küresel ticaretin daha sürdürülebilir hale gelmesini amaçlamaktadır.
0 Yorumlar
Yorumunuz İçin Teşekkürler..